OKB Nedir?
Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB), tekrarlayıcı düşünceler (obsesyon) ve davranışlar (kompülsiyon) ile karakterize edilen bir ruh sağlığı bozukluğudur.
Temel Özellikler
OKB, kişinin günlük yaşamını önemli ölçüde etkileyen, kontrol edilemeyen düşünceler ve bu düşüncelerin yarattığı kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlarla kendini gösterir.
Obsesyon Nedir?
İstenmeyen, tekrarlayıcı düşünce, imge veya dürtülerdir. Kişi bunları kontrol edemez ve büyük sıkıntı duyar.
Obsesyon Türleri
-
Kirlenme Korkuları
Mikrop, hastalık, çöp
-
Güvenlik Endişeleri
Elektrik, gaz, kapı kilidi
-
Düzen ve Simetri
Her şeyin yerli yerinde olması
-
Zarar Verme Korkuları
Kendine ya da başkalarına
Obsesyon Özellikleri
- Tekrarlayıcı: Sürekli geri gelir
- İstenmeyen: Kişi bu düşünceleri istemez
- Sıkıntı verici: Kaygı ve stres yaratır
- Kontrol edilemez: İradeyle durdurulamaz
Kompülsiyon Nedir?
Obsesyonların yarattığı kaygıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemlerdir.
Davranışsal Kompülsiyonlar
-
Aşırı yıkama: El, vücut, eşya temizliği
-
Kontrol etme: Kapı, elektrik, gaz kontrolü
-
Düzenleme: Eşyaları belirli düzende sıralama
-
Toplama: Gereksiz eşya biriktirme
Zihinsel Kompülsiyonlar
-
Sayma: Belirli sayılara kadar sayma
-
Dua etme: Tekrarlayan dua veya sözcükler
-
Zihinsel tekrar: Kelime veya cümle tekrarı
-
Gözden geçirme: Anıları sürekli gözden geçirme
Önemli Not
Kompülsiyonlar geçici rahatlama sağlar, ancak obsesyonları güçlendirir ve kısır döngüyü devam ettirir. Kişi bu davranışları yapmadığında yoğun kaygı yaşar.
OKB'nin Nedenleri
OKB'nin kesin nedeni bilinmese de, çeşitli faktörlerin birleşimi rol oynar:
Genetik Faktörler
Aile öyküsü, kalıtsal yatkınlık, gen varyasyonları
Nörobiyolojik
Beyin kimyası, serotonin dengesizliği, beyin yapısı
Çevresel
Stres, travma, yaşam olayları, öğrenme
OKB Tedavi Yöntemleri
OKB tedavi edilebilir bir durumdur. En etkili yaklaşımlar şunlardır:
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT)
Maruz Bırakma ve Tepki Önleme (ERP):
- • Korkutucu durumlarla yüzleşme
- • Kompülsiyon yapma isteğine karşı durma
- • Kaygının doğal olarak azalmasını bekleme
Bilişsel Teknikler:
- • Düşünce kayıtları tutma
- • Çarpık düşünceleri fark etme
- • Alternatif düşünceler geliştirme
Medikal Tedavi
Serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI) obsesyon ve kompülsiyonları azaltmada etkilidir.
Not: İlaç tedavisi mutlaka psikiyatrist kontrolünde olmalıdır.
Destekleyici Yaklaşımlar
Mindfulness
Farkındalık meditasyonu
Egzersiz
Düzenli fiziksel aktivite
Destek Grubu
Benzer deneyimler paylaşma
İyileşme Süreci ve Umut
İyileşme İstatistikleri
%60-80
Bilişsel Davranışçı Terapi ile iyileşme oranı
%70-90
Kombine tedavi (terapi + ilaç) ile başarı
Başarının Anahtarları
- Erken müdahale: Belirtiler fark edildiğinde hemen destek alma
- Düzenli terapi: Seansları aksatmama ve ödevleri yapma
- Sabır ve azim: İyileşmenin zaman aldığını kabul etme
- Aile desteği: Yakın çevrenin anlayış göstermesi