Otizm Nedir?
Otizm; nöro gelişimsel bir hastalıktır.
Otizmin Temel Özellikleri
Sözlü ve sözsüz iletişimde sıkıntı, basmakalıp ve yineleyici davranışlar, sosyal ilişkilerde sorunlar, kısıtlı ilgi alanları ile karakterize edilen ve bu sınırlılıkların zihinsel yetersizlik ve ya gelişimsel gerilik ile açıklanamadığı bir bozukluktur.
Tarihsel Perspektif
Otizmmin, Kanner (1943) tarafından tanımlanmasından bu yana uzun bir süre geçmesine karşın nedenleri tam olarak belirlenmiş değildir.
Otizmli Çocukların Belirtileri
Otizmli çocuklar yineleyici davranışlar sergilerler.
Yineleyici Davranışlar
-
Aynı yemeği yeme
Belirli gıdalara aşırı bağlılık
-
Aynı kıyafeti giyme
Giysi tercihlerinde katılık
-
Kendini sallama
Tekrarlayan motor hareketler
Sosyal ve İletişim Zorlukları
-
Göz teması kurmama
Sosyal etkileşimde zorlanma
-
Yalnız kalmayı seçme
İzolasyon eğilimi
-
Kısıtlı ilgi alanları
Dar ve yoğun ilgiler
Duygusal ve Davranışsal Özellikler
Rutine Bağlılık:
- • Alıştıkları şeyin aynı kalmasını isteme
- • Tanıdık eşyalara bağımlılık
- • Değişikliklere direnç
Duygusal Tepkiler:
- • Aniden kızma veya korkma
- • Değişken duygusal davranışlar
- • Öngörülemeyen tepkiler
Tanı ve Kabullenme Süreci
Tanı ve kabullenme süreci bazı aileler için sıkıntılı olabilmektedir.
Zorlaştırıcı Faktörler
- Otizmle birlikte ortaya çıkan belirsizlik
- Otizm farkındalığının yetersizliği
- Toplumda görülme sıklığı konusunda bilgi eksikliği
- Otizmin şiddeti ve süresi belirsizliği
Psikolojik Destek İhtiyacı
Bu nedenle otizmli bir çocuğun varlığına başarılı bir şekilde uyum sağlamayı kolaylaştıracak; sorunların azaltılmasına yardım edecek, bu sorunlar ile başa çıkmalarını kolaylaştıracak şekilde ailelerin psikolojik destek alması çok önemlidir.
Erken Tanı ve Tedavinin Önemi
Temel İlke
"Erken tanı ve tedavi otistik çocukların tam potansiyellerine ulaşmalarına yardımcı olur."
Özel Bireysel Eğitim
Otistik çocukta özel bireysel eğitim çok yararlı olmaktadır.
Amaç: Çocuğun sorumluluklarını yerine getirebilmesini sağlayan becerileri geliştirmektir.
Bireyselleştirilmiş Yaklaşım
Otizm belirtileri ve davranış örüntüleri farklı derecelerde olabilir ve yoğunlukları değişebilir. Ayrıca bireysel belirtiler zaman içinde de değişiklik gösterebilir.
Bu nedenle eğitim bireysel ihtiyaçlar doğrultusunda yapılmalıdır.
Tedavi ve Destek Yöntemleri
Otizmli çocuklar genellikle kendilerine uygun bireysel eğitime iyi yanıt vermektedirler.
En Başarılı Eğitim Yaklaşımı
En başarılı eğitim çocuğun yaşamına iletişimsel, sosyal, davranışsal, uyum sağlayıcı yönler katan ve aileye yardımcı olan eğitimdir.
Konuşma Terapisi
- • Dil becerilerini geliştirme
- • Sosial beceri kazandırma
- • İletişimi güçlendirme
Fizik Terapi
- • Koordinasyon geliştirme
- • Motor beceri eğitimi
- • Fiziksel yetersizlikleri giderme
Uğraş Terapisi
- • Duyusal işleme geliştirme
- • Günlük yaşam becerileri
- • El-göz koordinasyonu
Uğraş Terapisinin Özel Yararları
Uğraş terapisi otizmli çocukların duyma, görme, dokunma, koklama gibi duyulardan gelen bilgiyi daha yönetilebilir yollarla işlemelerine yardımcı olur.
Ailenin Çocuğa Yaklaşımı
En Önemli Faktör
"Otizmde en önemli şeylerden biri de ailenin çocuğa yaklaşımıdır."
Araştırma Bulguları
Hem normal gelişim gösteren çocuklar hem de gelişimsel yetersizlikleri olan çocuklarda anne-çocuk etkileşimi ile çocuğun bilişsel, dil ve sosyal gelişimi ile doğrudan ilişkili olduğu yönünde araştırmalar mevcuttur.
Olumlu Ebeveyn Özellikleri
-
Duyarlı olma
Çocuğun ihtiyaçlarını anlama
-
Yanıtlayıcı olma
Çocuğun girişimlerine karşılık verme
-
Yönlendirici olma
Doğru rehberlik sağlama
Destekleyici Yaklaşımlar
-
Başarı odaklı olma
Küçük başarıları takdir etme
-
Etkileşimde sıcak olma
Sevgi dolu iletişim kurma
-
Dengeli etkileşim
Ne çok az ne çok fazla müdahale
Kritik Önem
Ebeveynler çocuklarının gelişimini takip etmede diğer herkesten daha fazla etkiye sahiptir.
Otizmli çocukların sınırlı düzeyde sosyal becerilere sahip olması günlük etkileşim içerisinde ebeveyn çocuk ilişkisinin değerini arttırmaktadır.
Bu yüzden ebeveynin dengeli bir etkileşim geliştirmesi ve sürdürmesi gerekmektedir.